Sprawdzanie dostępności pliku PDF jest niezbędnym krokiem tworzenia dostępnego dokumentu w tym formacie. Dokument PDF można ocenić pod kątem dostępności za pomocą:

• zautomatyzowanego narzędzia testującego,
• testowania ręcznego.

Warto użyć kombinacji testów automatycznych i ręcznych, aby osiągnąć lepszy rezultat.

Sprawdzanie ręczne – lista kontrolna

Aby sprawdzić, czy dokument PDF jest dostępny, należy zastanowić się:

• Czy mamy programowo ustawiony tytuł i język?
• Jeśli dokument zawiera obrazy, czy mają one odpowiedni tekst alternatywny?
• Czy w dokumencie są nagłówki ułatwiające nawigację, występujące w logicznej kolejności i oznaczone programowo jako nagłówki?
• Jeśli dokument zawiera tabele, czy mają one nagłówki? 
• Czy dokument spełnia kryteria dotyczące kontrastu kolorów?
• Czy przypisy posiadają odpowiednią numerację i są interaktywne?
• Czy hiperłącza są opisane w sposób zrozumiały?
• Jeśli dokument zawiera pola formularzy, czy te pola mają odpowiednie etykiety? 
• Czy w dokumencie można zaznaczyć tekst czy raczej dokument zachowuje się tak, jakby był jednym obrazem?

Narzędzia automatyczne - PDF Accessibility Checker

PDF Accessibility Checker (w skrócie PAC) to bezpłatne oprogramowanie szwajcarskiej fundacji „Access for All” do testowania dostępności plików PDF. Narzędzie zapewnia kontrolę pod kątem zgodności z PDF/UA i ze wszystkimi testowanymi maszynowo punktami kontrolnymi protokołu Matterhorn.

Obsługa programu i wynik

Narzędzie jest bardzo proste i intuicyjne. Po wykonaniu analizy dostępności dokumentu PDF pojawiają się podstawowe informacje dotyczące badania: tytuł dokumentu, jego wielkości i ilości analizowanych stron oraz wyświetla się informacja: Plik jest zgodny ze standardem PDF/UA lub: Plik nie jest zgodny ze standardem PDF/UA. Pojawia się także tabela, przedstawiająca punkty testowe oraz wyniki dla indywidualnych kryteriów, takich jak m.in.: poprawność struktury pliku, zdefiniowany język, występowanie tekstu alternatywnego, obecność tytułu dokumentu, odpowiednie otagowanie dokumentu i inne.

Narzędzia pomocnicze programu

Elementy pomocnicze jakie oferuje program, to:

• raport szczegółowy z lokalizacją błędów w dokumencie,
• wyświetlenie dokumentu PDF w formie prezentującej treść na sposób „widziany” przez programy odczytu ekranu używane przez osoby niewidome; odpowiednie elementy struktury są zaznaczone kolorami, co pomaga szybko ocenić jakości semantyki dokumentu i kolejności czytania,
• przycisk umożliwiający wyświetlenie statystyk z badania - wyświetla wszystkie elementy i liczbę ich występowania,
• eksport raportu do pliku PDF,
• struktura logiczna ukazująca szczegółowo całą strukturę dokumentu w postaci drzewa.

Plusy i minusy PAC

PDF Accessibility Checker jest bardzo prostym w obsłudze narzędziem. Plusem jest też to, że jest ono bezpłatne i wciąż rozwijane. Program ten bardzo dobrze weryfikuje błędy dotyczące dostępności.

Minusem narzędzia na ten moment jest to, że nie posiada interfejsu w języku polskim. Nie ma także dostępnej wersji na komputery Mac. 

Sprawdzając dostępność dokumentu przy użyciu PAC należy pamiętać, że wykonywanie testów za pomocą narzędzi automatycznych nie daje pełnego obrazu na temat stopnia dostępności dokumentu. Wykryte przez program błędy trzeba przeanalizować dodatkowo samemu. Nie wszystkie z nich muszą świadczyć o braku dostępności, dlatego w niektórych przypadkach można je zignorować. Automatyczne narzędzie powinno być wsparciem; nie należy rezygnować z weryfikacji wykonywanej przez człowieka.

PAVE

PAVE (z angielskiego: PDF Accessibility Valiation Engine) to narzędzie internetowe opracowane przez Laboratorium Dostępności ICT w Zurich University of Applied Sciences (ZHAW) we współpracy z Szwajcarską Federacją Osób Niewidomych i Niedowidzących. Służy do identyfikowania i korygowania problemów z dostępnością w dokumentach PDF. Analiza dostępności oparta jest na standardzie PDF/UA.

Jak używać PAVE

1. Należy wejść na stronę internetową PAVE i przesłać swój plik (maksymalny rozmiar pliku to 5 megabajtów),
2. PAVE dokona pewnych automatycznych korekt,
3. PAVE podpowie nam jakie problemy są jeszcze do rozwiązania,
4. Po naprawieniu dokumentu można pobrać dostępny plik PDF.

Uwaga: Plik PDF pozostanie na serwerze PAVE przez trzy tygodnie, chyba że usuniemy go ręcznie.

Plusy i minusy PAVE

Plusem aplikacji jest to, że działa ona na serwerze internetowym. Dzięki temu użytkownicy mogą analizować dokument PDF pod kątem problemów z dostępnością i bezpośrednio naprawiać te problemy w przeglądarce. Nie ma konieczności instalowania oprogramowania. Interfejs jest bardzo prosty i intuicyjny. Pozwala na pracę z PAVE każdemu – zarówno ekspertom, jak i osobom mającym niewielką wiedzę na temat dostępności plików PDF.

Największym minusem jest to, że maksymalny dozwolony rozmiar pliku jaki można przesłać, to 5 megabajtów. Dużym utrudnieniem dla niektórych użytkowników może też być to, że witryna jest w języku angielskim.

Podobnie jak w przypadku programu PAC – nie należy opierać się wyłącznie na wynikach tego narzędzia. Nie należy rezygnować z weryfikacji wykonywanej przez człowieka.