Opis alternatywny (inaczej tekst alternatywny) to tekst, którym opisujemy elementy nietekstowe, takie jak zdjęcia, wykresy, mapy, ikony, schematy itp. Jest elementem zapewniającym dostępność, ale spełnia też inne funkcje:
- Wyświetla się wtedy, gdy obraz został zablokowany lub z jakichś powodów nie ładuje się poprawnie;
- Wpływa na wyniki w wyszukiwarce i wspiera pozycjonowanie.
Zasady tworzenia opisów alternatywnych:
- Zwięzłość. Opis powinien być możliwie krótki, ale treściwy i konkretny. Powinien zawierać się w kilku prostych zdaniach.
- Uwzględnienie kontekstu. Każda grafika może być opisana w różny sposób w zależności od kontekstu. Np. Logotyp umieszczony na papierze firmowym może mieć krótki opis alternatywny: "Logotyp Politechniki Wrocławskiej", bez szczegółów dotyczących jego wyglądu lub może być oznaczony jako grafika dekoracyjna i pominięty przez czytnik ekranu. Jednak w dokumencie takim jak np. System Identyfikacji Wizualnej, należałoby opisać wygląd tego symbolu, gdyż w takim między innymi celu dokumentacja ta została stworzona. Dlatego pisząc opis alternatywny warto zadać sobie pytania: W jakim celu grafika została umieszczona? Jakie informacje ma przekazać? Dla jakiej grupy odbiorców został przygotowany ten materiał?
- Rzeczowość. Tekst alternatywny powinien być obiektywny – nie należy interpretować ani analizować grafiki, tylko opisać co na niej widzimy.
- Brak niepotrzebnych powtórzeń oraz zbędnych informacji. Określenia takie jak: "na obrazku widać" albo "grafika przedstawia" są zbędne. Warto od razu przejść do sedna, ponieważ osoba korzystająca z czytnika ekranu otrzyma już informację, że jest to grafika. Nie należy także powtarzać informacji zawartych w tekście okalającym grafikę czy w podpisie do niej. Nie ma potrzeby informowania o formacie obrazu oraz kolorystyce, np. o tym, czy zdjęcie jest czarno-białe lub kolorowe, chyba, że kolor jest konieczny dla zrozumienia informacji.
- Odpowiednia gramatyka. Warto unikać rozbudowanych zdań, z dużą ilością przymiotników. Zamiast tego zaleca się budowanie prostych, pojedynczych zdań, używając strony czynnej.
- Unikanie grafik z tekstem. Jeżeli na grafice znajduje się tekst, należy go uwzględnić w opisie alternatywnym. Zaleca się jednak unikanie umieszczania takich grafik w dokumentach.
Przykładowe opisy alternatywne różnego rodzaju grafik występujących w materiałach edukacyjnych znajdują się w dokumencie: "Otwarty Standard Materiałów Edukacyjnych – praktyczne przykłady".